Đề xuất phải chứng minh năng lực tài chính khi đấu giá đất

Tại phiên thảo luận về báo cáo giám sát hoạt động thị trường bất động sản và nhà ở xã hội ngày 28/10, GS Hoàng Văn Cường, nguyên Phó hiệu trưởng Đại học Kinh tế quốc dân, Ủy viên Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội, nói trong bối cảnh cầu tăng, cung khan hiếm, nhiều người tìm cách đẩy giá bất động sản lên cao để kiếm lời.

“Môi giới tung tin để thổi giá, người đấu giá cố tình bỏ giá cao để đẩy giá thị trường. Dư luận cho rằng doanh nghiệp bắt tay đưa giá cao để thiết lập một mặt bằng giá”, ông Cường nói.

Do vậy, để kiểm soát tình trạng tăng giá bất động sản, ngăn chặn tình trạng bỏ giá cao bất thường rồi bỏ cọc, ông Cường đề xuất bổ sung quy định người tham gia đấu giá phải chứng minh năng lực về tài chính để mua được tài sản đó. Việc chứng minh thông qua khoản tiền gửi ngân hàng hoặc các tài sản khác và phải cam kết nếu bỏ cọc sẽ bị xử lý.

Theo ông Cường, những người có nhu cầu thật, sẽ không ngại chứng minh khả năng thanh toán. Như vậy, phiên đấu giá sẽ loại bỏ được những người tham gia để mua đi, bán lại, đặc biệt là người trả giá cao rồi bỏ cọc. Bên cạnh đó, cách làm này sẽ tránh phải tăng tiền đặt cọc, tránh hạn chế số người tham gia đấu giá và mất đi tính cạnh tranh.

Ông cũng đề nghị cơ quan quản lý Nhà nước kiểm tra yếu tố hình thành giá khi có sự biến động bất thường. Việc này giúp phát hiện được sự bất thường của các giá bán, bảo vệ người tiêu dùng và là cơ sở để thu thuế điều tiết phần thu nhập tăng lên do giá cao.

Đại biểu Dương Văn Phước, Chánh Văn phòng Đoàn Quảng Nam, đồng tình cần đánh giá năng lực của người đấu giá. Nhưng thực tế, ông Phước cho rằng trong từng phiên đấu giá không thể đánh giá kịp.

Dẫn chứng tại Quảng Nam, ông Phước nói có một phiên đấu giá mỏ cát giá ban đầu chỉ 1,8 triệu. Nhưng sau 200 vòng, từ 8h sáng ngày hôm nay đến 8h sáng ngày hôm sau, cát từ 150.000 đồng/m3 lên tới 2,3 triệu đồng/m3. “Nguy cơ bỏ cọc là chắc chắn, chúng tôi có thể khẳng định như vậy”, ông Phước nói.

Mục tiêu của người đấu giá ở đây là muốn thắng bằng được để bỏ cọc, nhằm mục đích độc quyền, lũng đoạn và đẩy giá lên cao. Theo quy định, tiền đặt cọc tối đa 20% giá khởi điểm. Tức là chỉ cần vài trăm triệu để đạt mục đích, doanh nghiệp sẵn sàng bỏ cọc. Việc này dẫn đến giá cát cao ngất ngưởng và ảnh hưởng trực tiếp đến tất cả công trình đầu tư công tại Quảng Nam.

Ông lo ngại đấu giá không thực chất sẽ trở thành công cụ để lũng đoạn và thị trường buôn bán trở thành nơi để trục lợi. Vì vậy, ông Phước đề nghị tăng tiền đặt cọc theo từng vòng đấu, theo lũy tiến để buộc người đấu giá phải cân nhắc khi bỏ cọc. Bên cạnh đó, ông đề nghị cấm doanh nghiệp tiếp tục đấu giá trên các lĩnh vực họ từng bỏ cọc.

Giơ biển tranh luận, đại biểu Hoàng Văn Cường nói hiện nay phí đặt cọc đang quy định là từ 5 đến 20%. Ví dụ, bất động sản giá 10 tỷ ban đầu, như vậy đặt cọc phải bỏ 2 tỷ là quá lớn song không phải ai tham gia đều được mua. Có thể 10 người tham gia chỉ được một người mua.

Như vậy, đặt cọc một lượng tiền khá lớn mà chưa chắc mình đã được mua, tạo ra tâm lý e ngại, cản trở về tính toán kinh tế làm hạn chế người tham gia. Nhưng, nếu chứng minh năng lực tài chính thông qua tiền trong ngân hàng, các bất động sản, sau này bỏ cọc, cơ quan quản lý có thể xử lý bằng tài sản anh có.

“Những người không có tiền nhưng tham gia chỉ nhằm sang tay ngay sẽ không có đủ điều kiện để minh chứng, không tham gia được, ngăn chặn được triệt để tình trạng bỏ cọc”, ông Cường nói.

Hồi tháng 9, phiên đấu giá gây xôn xao tại xã Thanh Cao, huyện Thanh Oai. Đến nay chỉ 13 lô hoàn thành nghĩa vụ tài chính. Khoảng 80% người trúng đấu giá đã bỏ cọc.

Đây là một trong những phiên đấu giá vùng ven gây xôn xao thị trường trong tháng 8. Bởi số lượng hồ sơ đăng ký lên đến 4.600 hồ sơ với hơn 1.500 người, tương đương một thửa đất có hơn 22 người quan tâm. 68 lô đất được bán thành công với giá gấp 5-8 lần khởi điểm, cao nhất đạt trăm triệu đồng một m2.