1. Oxytocin có liên quan gì đến tình yêu?
Các nhà nghiên cứu năm 2012 đã phát hiện ra rằng các cặp đôi trong giai đoạn đầu tiên của tình yêu có mức oxytocin cao hơn đáng kể so với những cặp không có sự gắn bó.
Nhưng oxytocin không chỉ gắn liền với những cặp tình nhân mới. Nó cũng được giải phóng trong hoạt động tình dục và có liên quan đến cường độ của cực khoái.
Một đánh giá năm 2013 tổng hợp tất cả các tác dụng giúp tăng cường mối quan hệ có thể có của oxytocin như:
- Lòng tin
- Những ánh mắt trao nhau
- sự đồng cảm
- kỷ niệm tốt đẹp trong mối quan hệ
- sự chung thủy
- giao tiếp tích cực
- xử lý các tín hiệu gắn kết
2. Oxytocin chính xác là gì?
Oxytocin là một loại hormone hoạt động như một chất dẫn truyền thần kinh. Nó đóng một vai trò quan trọng trong sinh sản.
Ở phụ nữ, hormone kích thích chuyển dạ và tiết sữa mẹ. Ở nam giới, oxytocin giúp di chuyển tinh trùng.
3. Cơ thể bạn có sản xuất oxytocin một cách tự nhiên không?
Oxytocin là một loại hormone tự nhiên. Nó được sản xuất bởi vùng dưới đồi - một vùng nhỏ ở đáy não của bạn - và được tiết ra bởi tuyến yên gần đó.
4. Nó được kết nối với dopamine và serotonin như thế nào?
Oxytocin, dopamine và serotonin thường được gọi là “hormone hạnh phúc” của chúng ta.
Khi bạn bị thu hút bởi một người khác, não của bạn tiết ra dopamine, mức serotonin của bạn tăng lên và oxytocin được sản xuất. Điều này khiến bạn cảm thấy trào dâng một cảm xúc tích cực.
5. Oxytocin có thể ảnh hưởng tích cực đến cảm xúc của bạn ra sao?
Một nghiên cứu cho thấy oxytocin có tác động tích cực đến các hành vi xã hội liên quan đến:
- thư giãn
- Lòng tin
- Sự ổn định tâm lý tổng quát
- Hormone này cũng đã được chứng minh là làm giảm mức độ căng thẳng và lo lắng khi được giải phóng vào một số bộ phận của não.
6. Oxytocin có thể ảnh hưởng tích cực đến các hành vi của bạn bằng cách nào?
Oxytocin có thể giúp cơ thể bạn thích nghi với một số tình huống xã giao và có cảm xúc khác nhau.
Oxytocin qua đường mũi có liên quan trực tiếp đến việc tăng cường giao tiếp giữa bạn đời - đặc biệt là trong các cuộc tranh luận.
Nghiên cứu từ năm 2010 cũng cho thấy oxytocin đường mũi có thể giúp những người mắc chứng tự kỷ hiểu và phản ứng tốt hơn với các tín hiệu xã hội.
7. Mối quan hệ giữa oxytocin và tình mẫu tử là gì?
Oxytocin đóng một số vai trò quan trọng trong việc làm mẹ.
Chuyển dạ
Hormone báo hiệu tử cung co lại, bắt đầu chuyển dạ. Nó giúp thúc đẩy quá trình này bằng cách tăng sản xuất các hormone liên quan. Sau khi sinh, nó giúp tử cung trở lại kích thước trước cũ.
Cho con bú
Khi trẻ ngậm vú mẹ, cơ thể sẽ kích hoạt giải phóng oxytocin. Điều này báo hiệu cơ thể tiết sữa cho em bé.
Sự gắn bó
Các nghiên cứu trên người và động vật về tác động của oxytocin đối với mối quan hệ mẹ con đã phát hiện ra rằng những bà mẹ có mức độ oxytocin cao hơn thường có những hoạt động tình cảm trong việc nuôi dạy con cái, bao gồm:
- thường xuyên kiểm tra em bé
- chạm vào con trìu mến
- hát hoặc nói với em bé theo một cách nhất định
- hoạt động chăm sóc và tắm rửa
Một số nghiên cứu cho thấy rằng những đứa trẻ nhận được cách nuôi dạy này sẽ được tăng cường oxytocin khiến chúng tìm cách tiếp xúc nhiều hơn với mẹ, củng cố thêm tình cảm giữa mẹ và con.
Những tác động này không chỉ giới hạn ở những người mẹ ruột. Các nhà nghiên cứu trong một nghiên cứu năm 2014 cũng tìm ra rằng oxytocin cũng có tác dụng tương tự với ba mẹ nuôi.
8. Oxytocin có thể tạo ra tác dụng tương tự đối với vai trò làm cha không?
Có bằng chứng cho thấy khi bước vào hành trình làm cha cũng kích thích giải phóng oxytocin ở các ông bố.
Một nghiên cứu năm 2010 cho thấy rằng có một số cách tương tác cụ thể giữa cha và con đem lại mức oxytocin cao hơn, bao gồm hành động hướng sự chú ý của em bé vào một số đồ vật nhất định và khuyến khích em bé khám phá.
9. Có bằng chứng nào về tác dụng của oxytocin đối với lòng chung thủy không?
Mối liên hệ giữa oxytocin và lòng chung thủy có thể đến từ khả năng của hormone khiến nam giới xem bạn đời của họ hấp dẫn hơn những phụ nữ quen thuộc và xa lạ khác.
Nghiên cứu từ năm 2012 cho thấy hormone này có thể ảnh hưởng đến nam giới trong việc giữ khoảng cách xã hội lớn hơn với những người lạ nữ hấp dẫn.
Điều này có thể là do ảnh hưởng của oxytocin đối với các “phần thưởng” khi một người đàn ông tham gia vào các hoạt động quan hệ xã hội hoặc tình dục với người bạn đời của mình có thể làm tăng mức oxytocin, tạo ra một vòng lặp hành vi.
Khi bạn càng dành nhiều thời gian cho bạn đời của mình, bạn càng sản xuất nhiều oxytocin; và khi bạn càng sản xuất nhiều oxytocin, bạn càng thấy ham muốn bạn đời của mình.
Một nghiên cứu trên động vật năm 2014 cho thấy điều trị bằng oxytocin làm giảm các hành vi liên quan đến việc không chung thủy, đặc biệt ở những giống cái thích tương tác với con đực của mình thay vì những con đực khác. Người ta cho rằng oxytocin làm giảm đi những thứ hấp dẫn khi tương tác với một đối tượng lạ.
10. Tại sao nó ảnh hưởng đến nam và nữ khác nhau?
Oxytocin ảnh hưởng đến nam giới và nữ giới khác nhau, đặc biệt là trong bối cảnh xã hội.
Điều này có thể là do hormone hoạt động khác nhau ở hạch hạnh nhân của nam và nữ. Hạch hạnh nhân là phần não chịu trách nhiệm về cảm xúc, động lực, và phần thưởng.
Ví dụ, oxytocin có thể ảnh hưởng đến cách mà phụ nữ chọn người nên kết bạn và cách điều chỉnh những mối quan hệ đó như thế nào. Oxytocin có thể tham gia vào cách mà phái mạnh xác định các mối quan hệ cạnh tranh và chọn xem nên phản ứng đối đầu hay “tẩu thoát”.
11. Oxytocin có bất kỳ công dụng y học nào không?
Oxytocin có thể được tiêm để tạo ra hoặc cải thiện các cơn co thắt trong quá trình chuyển dạ. Nó cũng có thể được sử dụng để giảm chảy máu sau khi sinh con hoặc phá thai.
Một nghiên cứu năm 2017 cho thấy oxytocin có thể giúp điều trị chứng tự kỷ và các tình trạng tâm lý khác làm suy giảm tương tác xã hội.
Nó đang được nghiên cứu để trở thành một phương pháp điều trị khả thi cho chứng trầm cảm sau sinh, mặc dù có một nghiên cứu đã phát hiện ra rằng oxytocin tổng hợp thực sự có thể làm tăng nguy cơ mắc chứng rối loạn lo âu và trầm cảm sau sinh.
Người ta đang tiến hành các nghiên cứu về oxytocin trong việc điều trị các rối loạn lạm dụng rượu và chất gây nghiện.
12. Oxytocin có gây ra những tác hại nào đáng kể không?
Mặc dù oxytocin có thể tăng cường sự gắn bó, nó cũng có thể dẫn tới việc thiên vị và định kiến. Điều này có thể dẫn đến sự hình thành các nhóm “được thích” và nhóm “bị ghét”.
Hormone này cũng có liên quan đến cảm giác ghen tị và không trung thực. Vẫn có nhiều nghiên cứu bổ sung được thực hiện để tìm hiểu đầy đủ hơn về những khía cạnh này.
Vẫn chưa có kết luận rõ ràng để giải thích lý do tại sao tác động của oxytocin mang lại khác nhau về bản chất hoặc những đối tượng nào thường có nhiều khả năng gặp tác động tiêu cực hơn. Điều này có thể phụ thuộc vào các yếu tố khác, chẳng hạn như các rối loạn tâm thần cơ bản.
Tóm lại
Mặc dù đã được chứng minh vai trò tích cực trong nhiều mặt mà chúng ta cảm nhận và trải nghiệm, nhưng vai trò của oxytocin đối với hành vi của con người thực ra phức tạp hơn nhiều. Cần phải có thêm nhiều nghiên cứu hơn nữa để hiểu sâu sắc những thứ mà hormone mạnh mẽ này có thể làm được.